Grote Blijdschap voor heel het volk

"Midden in de winternacht ging de hemel open." Een datum staat er in het Evangelie niet bij. Maar ook al was het niet in de winter – en al gebeurde het al helemaal niet te midden van een sprookjesachtig sneeuwtafereel -, wat de Kerk eerdaags viert, is wel het grootste wonder uit de geschiedenis: God werd mens. Dat is volstrekt uniek t.o.v. andere religies!
En dit grootste moment uit de geschiedenis gebeurde zo onopvallend, dat het zo maar had gekund, dat niemand er iets van had gemerkt! Een van de meest opmerkelijke dingen aan het Kerstevangelie is de soberheid, waardoor het schril afsteekt bij de legendevorming of bij een romantische sfeer. Midden in de grote wereldgeschiedenis wordt in armoedige omstandigheden een kind geboren, zoals er in deze wereld dagelijks duizenden geboren worden. Op het eerste gezicht helemaal niets bijzonders.

Engelen, die horen er in het Kerstverhaal natuurlijk bij, maar wat zijn het?
Iedereen heeft er wel eens een kunstvoorstelling van gezien. Maar engelen zijn geen mollige kindertjes of beeldschone vrouwen. Geen engeltjes die zoete woordjes fluisteren. In de Bijbel zijn engelen machtige wezens die vrees inboezemen. Als zij aan mensen verschijnen, is het dan ook nodig dat ze beginnen met te zeggen: ‘Wees niet bang’.
Het woord ‘engel’ is een leenwoord uit het Grieks en betekent: ‘boodschapper’. Wat die nacht gebeurd is in Bethlehem, is zo belangrijk dat er een hemelse Boodschapper voor naar de aarde gezonden worden. Terwijl de machtigen der aarde maar hun gang gaan, maakt God Zelf de geboorte van dat Kind bekend; maar niet via satellietzenders; en niet aan de machtigen der aarde. De eerste hoorders van het Evangelie zijn mensen die onderaan de maatschappelijke ladder staan. De herders in de velden bij Bethlehem vormen ook het Davidische milieu waarbinnen de Messias, de Zoon van David, geboren wordt. Voor hen gaat de hemel open. Zij zijn het die het Evangelie, het Goede nieuws als eersten horen.
De Hemel gaat open, want er moet een hemels Bericht naar de aarde gezonden worden; vanuit de Eeuwigheid breekt het binnen in de tijd. Midden in de donkere nacht straalt plotseling een hemels Licht. Die herders waren vast niet bang uitgevallen; als het nodig was beschermden zij de kudde tegen rovers en roofdieren. Maar nu vreesden zij met grote vreze. Want Gods heerlijkheid zien kan voor een sterveling alleen maar betekenen dat hij doodgaat! Doodsbang zijn ze. De hemelse Boodschapper probeert de vrees van de herders weg te nemen door er Grote Blijdschap tegenover te stellen. Grote Blijdschap voor het hele volk: Met blijdschap geven wij u kennis. – Wie is er geboren? Met drie titels wordt Hij aangeduid: Redder, Messias, Heer. Dat is wel zo’n beetje het hele arsenaal aan eretitels dat in die tijd en cultuur beschikbaar was.

En dan gaat de Hemel wéér open: Plotseling is er bij de ene Boodschapper een groot hemels Leger; stel je eens voor… dat is pas echt angstaanjagend! Die engelen dragen geen witte koorjurken, maar uniformen. In hun handen hebben ze geen trompetten, maar zwaarden. En eigenlijk zingen ze geen lied, ze heffen een strijdkreet aan, ze scanderen een leus. Met donderende stemmen prijzen deze krachtige helden hun Leider: Eer aan God in de hoogste hemel!
Ze loven Gods grote naam, zeker, maar eigenlijk is dat niet hun eerste taak. Hun eerste taak is laten zien dat er een strijd gaande is. Het engelenleger proclameert hier dat God de Allerhoogste is. En dus moet er positie gekozen worden, want er kan er maar Eén de Redder der wereld zijn. Neutraliteit is geen mogelijkheid.
Gelukkig komt dit hemelse leger hier geen oorlog voeren; ze spreken van Vrede: Vrede op aarde voor alle mensen in wie Hij welbehagen heeft’. Wie zijn dat: ‘mensen in wie God welbehagen heeft’? In de eerste plaats zijn het de herders die het te horen krijgen; maar verder was de Grote Blijdschap van dit bericht bestemd voor ‘het hele volk’.
En waar is die Vrede dan? ‘Vrede op aarde’, dat is toch geen realiteit? Hoeveel oorlogen zijn er sindsdien op aarde niet gevoerd, vaak zelfs uit naam van het Christelijk geloof?!
In het Bijbelse denken betekent ‘vrede’, Shalom, niet de afwezigheid van oorlog, maar welzijn, het goed maken, harmonie met God en mensen, het volle heil van de Eindtijd. En dat is nog wel wat anders dan de Pax Romana, de met geweld afgedwongen orde van Keizer Augustus. God loopt voorop in het vredesproces. We kennen dat wel een beetje, zo'n vredesproces. Het vond plaats tussen Israël en de Palestijnen. En het is steeds weer een grote mislukking. De vrede is ver te zoeken.
Maar het vredesproces waar God mee bezig is, waarin Gods eer op het spel staat, dat is een vredesproces dat niet kán mislukken. Eenvoudig omdat de Messias die geboren werd onze Vrede is. Er is vrede gekomen. Vrede op aarde. Wij moeten alleen nog onze lege handen met die vrede willen laten vullen. Laten vullen met heelheid en volkomenheid te midden van de verscheurdheid en de onvolkomenheid die ons leven zo vaak typeren.
God stelt er zijn eer in dichtbij mensen te zijn. Dat is wat Hij wil. Er IS vrede, zeggen de soldaten uit de hemel, want de Messias is op aarde gekomen! Vrede met God; vergeving van zonden en Licht voor hen die zijn ‘gezeten in de schaduw van de dood’.