Een ander evangelie (en dat is geen evangelie)

Op www.isreality.nl las ik het volgende:

Afgelopen week, op Palmzondag, verzamelden de Vrienden van Sabeel Nederland zich in het altijd bruisende Winsum, Groningen. Voor een luttele €2,- (inclusief koffie en thee!) konden geïnteresseerden zich bij de plaatselijke predikant Harmen Jansen aanmelden voor een ‘meditatieve wandeling’. Niks mis mee, denk je nu vast. Waar vind je als gepensioneerd echtpaar tegenwoordig nou nog een compleet dagje uit voor de prijs van een Big Mac?

De aanleiding voor deze meditatiemiddag is minder onschuldig. In 2008 verscheen van de hand van Sabeel, een christelijke organisatie die naar eigen zeggen ‘recht, vrede en verzoening in Palestina en Israël’ nastreeft, de uitgave Kruisweg van de Palestijnse christenen. In dit document heeft Sabeel een heleboel woorden nodig om aan de lezer uiteindelijk duidelijk te maken dat het Palestijnse volk de ultieme definitie van zieligheid is en Israël het absolute kwaad in de wereld. Wie de tekst doorleest kan er niet langer onder uit: wil je als vrome christen nog een beetje serieus genomen worden, dan móet je wel die barbaarse Joodse staat verafschuwen.

‘Een liturgische reis langs de Palestijnse Via Dolorosa’, luidt de ondertitel van de uitgave. Het lijden van Jezus wordt hierin met de grootste eenvoud vertaald naar de huidige situatie in het Midden-Oosten. Althans, in de leefwereld van Sabeel. Want wat wil het geval? Jezus blijkt geen Jood, maar een Palestijn te zijn geweest! Met geen woord wordt gerept over de Joodse identiteit van Jezus en Zijn geslachtsregister uit Mattheüs 1 wordt voor het gemak maar overgeslagen. Dat past natuurlijk niet in het straatje van Sabeel.

De bekende veertien staties gebruikt Sabeel om al die onwetende christenen uit te leggen dat het lijdensverhaal van Jezus ten diepste een profetie is van het lijden van het Palestijnse volk. Want zeg nou zelf: Jezus die ter dood wordt veroordeeld, Jezus die het kruis op Zich neemt en Jezus die op weg naar Golgotha een paar keer komt te vallen… Dat is toch een perfecte afspiegeling van de verschrikkingen die de Palestijnen tegenwoordig elke dag moeten doorstaan?

Juist op het moment dat je begint te denken dat je al die jaren het Paasevangelie verkeerd hebt begrepen, komt de ware aard van Sabeel aan het daglicht. Sabeel, dat er een handje van heeft om in Bijbelteksten precies om het woordje ‘Israël’ heen te lezen, blijkt ook niet vies te zijn van een beetje geschiedvervalsing. Niet alleen blijkt Jezus een Palestijn te zijn geweest; die kwaadaardige Joden jaagden in 1948 ook nog eens de Arabische bevolking hun huizen uit (terwijl Arabische leiders hun bevolking juist opriep om tijdelijk hun huis te verlaten en pas terug te keren wanneer “alle Joden de zee in waren gedreven”) èn Israël schendt het internationaal recht door illegaal nederzettingen te bouwen in bezet gebied (terwijl veel Joodse nederzettingen werden gebouwd nadat Israël in 1967 tijdens een verdedigingsoorlog de gebieden terugwon en de Arabieren al vier keer op rij een verdeelplan hadden geweigerd). In niet op waarheid te controleren ‘getuigenissen’ van Palestijnse citroenboeren, schoolkinderen en zwangere vrouwen wordt in het Sabeelschrift nog maar eens bevestigd wat de goed geïnformeerde christen natuurlijk al lang wist: Israël moet wel de reïncarnatie van Nazi-Duitsland zijn.

Kruisweg van de Palestijnse christenen is een stukje inlegkunde van hoog niveau. ‘Het kruis is een eenzame last om te dragen. Het kruis kan niet gedeeld worden – het wordt in eenzaamheid gedragen.’ Dat gold volgens Sabeel niet alleen voor Jezus toen, maar ook voor de Palestijn nu. Ga er maar aan staan. Begrijp me goed: het lijkt me geen pretje om in de door de Palestijnse Autoriteit bestuurde gebieden geboren te worden. Het welvaartsniveau is er niet bijzonder hoog. Net zo min geldt dat voor de landen die Israël omringen, waar onderdrukking tot een soort nationale hobby is verheven en waar de ene minderheid de andere minderheid vervolgt. Maar ondanks dat zijn de Palestijnen met jaarlijks bijna 10 000 dollar aan subsidies per hoofd van de bevolking, een eigen vluchtelingenorganisatie bij de Verenigde Naties en eenzelfde orgaan dat hele vergaderingen wijdt aan het veroordelen van Israël, allesbehalve ‘eenzaam’ te noemen.

Bovendien is de bewering die Sabeel doet, namelijk dat het Israël is die al het leed veroorzaakt, dubieus. Hoeveel van dat leed had voorkomen kunnen worden als de Arabische leiders in 1948 ‘gewoon’ akkoord waren gegaan met het verdeelplan, dat al de instemming had van vrijwel de hele internationale gemeenschap? Hoeveel leed had voorkomen kunnen worden als de Gazastrook niet bestuurd zou worden door een terroristische organisatie? En hoeveel leed is te voorkomen wanneer de miljarden dollars aan Palestijnse subsidies eindelijk eens werden besteed aan economische ontwikkeling, gezondheidszorg en een degelijk bestuur? Dat door Israëls welwillendheid ruim 90% van de Palestijnen tegenwoordig onder Palestijns bestuur leeft, wordt door Sabeel ook al vakkundig verzwegen. Datzelfde Palestijnse bestuur streeft niet alleen naar een ‘Judenrein Palestina’, maar moedigt ook nog eens het stelselmatig treiteren van christelijke Palestijnse families aan. Hoe anders is dat in Israël zelf, waar (Arabische) christenen volledige vrijheid van godsdienst genieten. In plaats van dat onderscheid te vermelden speelt Sabeel met aangrijpende verhalen sterk in op de emoties van christenen, die vaak toch al een zwak hebben voor ‘de underdog’. Bekende Bijbelpassages worden misbruikt om de propagandamachine van de Palestijnen draaiende te houden.

Hoewel Sabeel anders beweert, kun je de situatie van de Palestijnen simpelweg niet gelijkstellen aan het lijden van Jezus. Doe je dat wel, dan betekent dat een schokkende devaluatie van het Paasevangelie. Hopelijk komt Sabeel binnenkort met een herziene versie van de brochure, waarin het lijden van de Jood Jezus wordt vergeleken met het lijden van Zijn Joodse volk door de hele wereldgeschiedenis heen. Dat is, gezien de politieke agenda van Sabeel, waarschijnlijk ijdele hoop. Voor mij betekent het lijden, sterven en de opstanding van de Koning van de Joden in ieder geval verzoening voor de héle wereld. Oók voor alle Palestijnen!

De Paas-Palestijn

column van Paul Damen op www.joodseomroep.nl

Herschrijven van de geschiedenis, het is de tweede natuur van dictaturen en religies. Stalin gumde alle voormalige, in ongenade gevallen medestrijders van foto's. Dat is de communistische kerk blijven doen, zodat volkscommissaris Jesjov ineens niet meer naast Stalin over het water tuurt maar zijn schaduw wél, Léon Trotski naast Lenin opvallend vervangen blijkt door een houten schot, en de Tsjechische president Svoboda na de Russische inval in 1968 ineens drie voeten heeft, waarbij er één geleend is van de afgezette partijsecretaris Dubček.
Herschrijven van de geschiedenis: het moet kunnen. Hebben wij Joden ook niet de Tenach licht geredigeerd na de slechte ervaringen in de Babylonische ballingschap?
Zodat in elk geval de voorspellingen van één der drie Jesaja's klopten?
Binnen de islam is beetje smokkelen en herschrijven zelfs verplicht. Dat heet taqiyya.- zodra de islam geschaad wordt, mag men liegen. Zo zal een rechtgeaarde moslim dezer dagen u geen zalig Pasen wensen, want dat zou erkenning betekenen dat 'G'ds zoon Jezus voor ons gestorven is'. En dus wenst een moslim u neutraal 'fijne vakantie' toe.
Herschrijven wordt pas gevaarlijk als je niet meer weet wat herschreven is, als je werkelijk denkt dat jouw versie klopt, en de geschiedenis je gelijk zal geven – zoals de latere bloedige dictator Castro bij de rechtbank verklaarde. Alleen wist hij ook al, dat de geschiedenis je snéller gelijk geeft als je die even herschrijft. Orwell omschreef dat in zijn roman '1984' zo: 'wie het verleden beheerst, bepaalt de toekomst. En wie in het heden de macht heeft, controleert het verleden.'
Dat geldt evenzeer voor religies. Leggen we de discussie over de historische Mohammed en of hij wijn dronk even terzijde, en bekijken we de christenen. Wij denken dat dit een geloof was voor slaven en onderdrukten. Wie echter gaat graven in Rome, ontdekt dat de eerste kerken gebouwd werden door de binnenplaatsen van de allerduurste stadsvilla's te overdekken. Niks minder bedeelden die daar hun prille godsdienst uitoefenden.
Vervelender wordt het als de historische Jezus afspiegeling van zijn tijd wordt gemaakt en die spiegel bepalend wordt voor de werkelijkheid. Zo werd Jezus, met puntbaardje en nette middenscheiding een hippie, die samen met frisse jongelui met gitaren en linten in hun haar de leegloop in de kerk vergeefs bestreed. Soms wordt Jezus een vrijheidsstrijder als Che Guevara, terwijl die allesbehalve van de afdeling 'andere wang toekeren' was – hij schoot dissidenten voor de zekerheid persoonlijk door het hoofd.
De kerk heeft altijd flexibiliteit waar het Jezus betreft tot elfde gebod verklaard – dat bleek opnieuw uit een kerkelijke brochure die me bij deze Paasdagen onder ogen kwam. 'De Kruisweg van de Palestijnse christenen. Een liturgische reis langs de Palestijnse Via Dolorosa’ heet het gratis verspreide geschriftje, waarin Jezus' lijden snoeihard naar het heden worden verplaatst. En wat blijkt: Jezus was een Palestijn! De oecumenische stichting Sabeel wil, naar eigen zeggen, 'in de voetstappen van Jezus treden', en daartoe mag de historie met voeten getreden worden. Zelden zag ik een brochure waarin geschiedvervalsing zo de religieuze boodschap overwoekert. Nergens is Jezus een Jood, laat staan christen. De bekende veertien staties – Jezus ter dood veroordeeld, Jezus valt enkele malen, Jezus sterft aan het kruis – blijken wonderwel overeen te komen met wat de arme Palestijnen dagelijks meemaken. 'Voor ons', meldt de brochure, 'is het beeld van het kruis met zijn beproeving en pijn, en Jezus’ antwoord van vriendelijkheid, geweldloosheid, en uiteindelijk de opstanding, een beeld van troost en inspiratie. […] in de Bezette Gebieden, in solidariteit met het Palestijnse volk.’
Maar daartoe moet wel enige geschiedvervalsing worden gepleegd. Laat ik niet moeilijk doen over die 'bezette' gebieden, met Gaza voor 100 en de Westbank voor 95% in Palestijnse handen. Maar Sabeel komt aan de lopende band met suggestieve, oncontroleerbare getuigenissen, zoals 'Mijn naam is Layan. Ik ben vijftien jaar oud. Op een dag kwamen Israëlische soldaten het jeugdcentrum binnen waar jongeren samen muziek aan het maken waren, en ze begonnen op de jongens en meisjes te schieten.' Je vraagt je af : hadden die boze Joodse soldaten niets beters te doen dan de zangles te verstoren?
Enige historische context ontbreekt totaal in deze brochure. Families te Haifa worden in 1948 door het 'Israëlische leger' het land uit gejaagd – terwijl als er nou één stad was waar de prille staat Israël de arabieren sméékte om, tegen de oproep van hun leiders, te blíjven, wel Haifa was. Maar ze gingen, deels uit vrees voor oorlog, maar ook en vooral omdat hun leiders hen verzekerden dat het in de pan hakken van die joden en hun staat toch in een paar dagen gepiept zou zijn.
Kijk, het is allemaal heel tragisch wat de Palestijnen annex Arabieren is overkomen, maar nooit moet vergeten dat de ramp, de nakba, die hen overkwam een rechtstreeks gevolg was van het botweg weigeren van een verdeelplan dat de instemming had van de hele internationale gemeenschap. Op hen na. Van het feit dat ze vervolgens oorlog na oorlog begonnen en die steeds weer verloren. Dat geeft hen evenmin recht om te piepen als Sudetenduitsers na afloop van de Tweede Wereldoorlog. Was dan geen oorlog begonnen.
De vraag is : wat heeft dit allemaal met Jezus te maken? Dáár weet Sabeel wel een mouw aan te passen. Een lánge mouw, maar toch: 'Jezus’ lijden was onschuldig en zijn dood was onrechtvaardig. Evenzo schendt de vestiging van nederzettingen op bezet gebied door de bezetter, internationale wetgeving.' Ook hier wordt gemakshalve vergeten dat die nederzettingen, hoe onterecht ook, werden gebouwd ná de aanvalsoorlog door de Arabische buren, en nádat alle voorstellen om gebieden terug te geven in ruil voor vrede keer op keer werden afgewezen. Maar dat wil Sabeel niet horen: 'Het kruis is een eenzame last om te dragen. Het kruis kan niet gedeeld worden – het wordt in eenzaamheid gedragen.'
Leed in eenzaamheid gedragen – je moet maar durven. Terwijl de Palestijnen als enigen hun eigen VN-vluchtelingenorganisatie kennen die ze eeuwig tot vluchteling verklaart, per Palestijn aan hulp zo'n tienduizend dollar per jaar overmaakt, en de VN-organisaties driekwart van hun tijd besteden aan het bestrijden van Israël. Leed in eenzaamheid – je kan de krant niet kan openslaan zonder dat het Palestijnse leed alle massamoord in de rest van de wereld overschaduwt.
Maar nee: 'Jezus wordt aan het kruis genageld – de meest fysiek zware en pijnlijke stervensmethode die ooit door mensen bedacht is. Zijn lichaam […] is gebroken en versplinterd door deze laatste handeling van wreedheid. Ook de Palestijnen gaan gebukt onder fysieke en gewelddadige verwoesting – misschien wel het meest in Gaza.'
Gaza? Waar de Israëli's al acht jaar wég zijn, maar als beloning daarvoor, desnoods vanaf het dak van de kindercrèche, dagelijks met raketten worden bestookt? Waar de enige lichamen die daar 'gebroken en versplinterd' worden, de dissidenten zijn die dood door Hamas achter de motorfiets door de straten worden gesleept? 'Veel Palestijnen beleven de gebeurtenissen van Goede Vrijdag elke dag. Hun kruisweg is lang en zwaar. Hun lijdensweg lijkt eindeloos en hopeloos.'
Jaja. Ik denk dat Jezus, in plaats van een horrordood aan het kruis, getekend had voor een van geboorte tot graf gesubsidieerd VN-bestaan, en dat hij in plaats van die Via Dolorosa de voorkeur had gegeven aan, hoe vervelend ook, driemaal daagse paspoortcontrole aan een van de Israëlisch/Palestijnse roadblocks.
Hebben ze Sabeel wel eens gehoord van het zware lot van christenen onder Palestijns bestuur? Op de Westbank worden ze weggesard, in Jezus' geboorteplaats Bethlehem weggestuurd, in Nazareth vervalst men de verkiezingen om de christenen in de hoek te zetten, en in de arabische delen van Jeruzalem is het officieel beleid om het vertrek van christenen als tweederangsburgers te bevorderen (zie voor een mooi overzicht: http://www.jcpa.org/jl/vp490.htm)
En dan zwijgen we maar over de landen om Israël heen, waar arabische broedervolkeren hun christenen op dagbasis afmaken. Of zijn die duizenden afgemaakte Kopten in Egypte een uitzondering, net zoals die vermoorde Jezuïetenpater in Homs? Toch zou het, vanuit christelijke optiek, zelfs godslastering zijn om Jezus' lijden daarmee gelijk te stellen. Maar bij Sabeel zien ze daar geen been in: de geschiedenis, de godsdienst is voor hen een inwisselbaar speelgoedje, een propagandaspotje voor politiek-correcte pulp.