Onze Vader

samenvatting van de preek, gehouden op Vaderdag

In gemeenschap met de Kerk van alle eeuwen belijden wij: "Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van Hemel en aarde."
Wij vinden dat waarschijnlijk heel logisch klinken, dat God onze Vader wordt genoemd en wij zijn kinderen; maar vanzelfsprekend is dat helemaal niet! Hoe komen wij daar eigenlijk bij? Waar baseren we dat eigenlijk op, dat God ònze Vader zou zijn? of zelfs van àlle mensen? Natuurlijk: God wordt in de Bijbel wel degelijk Vader genoemd, maar Vader van wíe?

1) In de eerste plaats is God Vader van Israël
In Exodus 4 moet Mozes tegen de Farao zeggen: ‘Dit zegt de Eeuwige: Israël is mijn zoon, mijn eerstgeboren zoon. Ik heb je bevolen mijn zoon te laten gaan om Mij te vereren, maar dat heb je geweigerd. Daarom zal Ik jouw eerstgeboren zoon doden.’
In Jesaja 63 verzucht de profeet, na eindeloze jaren van ballingschap: U bent toch onze vader?
In Jeremia 31 verzucht God Zelf: 'Is Efraïm niet mijn geliefde zoon, is hij niet mijn oogappel? Telkens als Ik over hem spreek rijst zijn beeld in Mij op, dan raak Ik diep bewogen. Ik móet mij over hem ontfermen.'
En in Hosea 11 zegt God: 'Uit Egypte heb Ik mijn zoon weggeroepen…'
en: '…was Ik het niet die Efraïm leerde lopen en hem op mijn arm nam?'

2) God is Vader van zijn Messias
Psalm 2 is een van de meest Messiaanse passages in de Hebreeuwse Bijbel. ‘Messias’ is Aramees voor ‘Gezalfde’, in het Nieuwe Testament wordt dit vertaald met het Griekse woord ‘Christus’. ‘Gezalfde des Heren’ is een standaarduitdrukking voor de Koning van Israël, in opdracht van God door een profeet gezalfd. In Psalm 2 komt de Gezalfde zelf aan het woord:
Het besluit van de HEER wil ik bekendmaken.
Hij sprak tot mij: ‘Jij bent mijn zoon,
Ik heb je vandaag verwekt.
Vraag het Mij en Ik geef je de volken in bezit,
de einden der aarde als erfdeel.’

Dit kàn, figuurlijk, slaan op koning David. Maar het gaat daar beslist óók bovenuit.
Zoals ook in de profeten staat: ‘De volken’ zullen optrekken naar Jeruzalem. Maar ze zullen van een koude kermis thuiskomen; als pottenbakkerswerk zullen ze worden stukgeslagen. Dit zal gebeuren o.l.v. degene die God als Koning over Sion zal hebben aangesteld.
De Messias wordt Zoon van God genoemd. Waarom? Omdat Hij door God Zelf verwekt is! En Hij zal de heidenen als Zijn erfdeel ontvangen. Want het is een oer-Bijbels gegeven, dat een zoon per definitie een erfgenaam is.

3) God is de Vader van Jezus
Jezus noemt God consequent: ‘Mijn Vader’; en dat niet in algemene zin – Hij is vader is van heel zijn volk, dus is Hij ook mijn vader – maar heel persoonlijk en haast exclusief. Nooit zegt Hij: ‘Onze Vader’, op 1 enkele uitzondering na, wanneer Hij zijn leerlingen leert hoe ze moeten bidden.
Jezus duidt God in het Evangelie niet minder dan 150x aan als mijn Vader en dat is nogal opzienbarend. In Johannes 5 kunnen we lezen: ‘Hierom dan trachtten de Joodse leiders des te meer Hem te doden, omdat Hij (volgens hen) niet alleen de sabbat schond, maar ook God zijn eigen Vader noemde en Zich dus met God gelijkstelde’.
Jezus weet heel goed wie Hij is. Als Hij zegt dat God zijn Vader is, bedoelt Hij dat niet ‘bij wijze van spreken’, maar heel letterlijk: Hij is immers niet door Jozef, maar door “de kracht van de Allerhoogste” bij Maria verwekt (Lk. 1:35). En zoals wel meer zonen lijken op hun vader, zo lijkt Jezus op God, als twee druppels water: ‘Wie Mij gezien heeft, heeft de Vader gezien’.
Alle vier de Evangeliën zijn er eenstemmig over, dat Jezus om deze reden wordt veroordeeld vanwege godslastering.

De leugen van de Islam
Al eeuwen staat op de gevel van de Rotskoepel op de Tempelberg in het Arabisch te lezen: ‘God heeft geen zoon.’ Deze leugen is één van de belangrijkste beweringen van de Islam. Johannes schreef in zijn 1e Brief, al eeuwen vóór het ontstaan van de Islam: ‘Dit is de antichrist, die de Vader en de Zoon loochent’. En dan nog zijn er massa’s mensen die zeggen, dat moslims en christenen in dezelfde God geloven! Uitgerekend in het middelpunt van de locatie waar Psalm 2 zo nadrukkelijk naar verwijst (de berg Sion in de stad Jeruzalem) wordt tot op heden deze Psalm brutaal tegengesproken. Te Zijner tijd zal de Eeuwige daar korte metten mee maken.

En de Joden?
Maar als dat geldt voor de moslims, hoe zit het dan met de Joden? Die kunnen dan wel God als Vader hebben, maar waarom geloven Joden niet in Jezus? Dat is een mysterie, zegt de apostel Paulus, Jood in hart en nieren, in zijn Brief aan de Romeinen. De meeste van zijn volksgenoten hebben tot zijn verdriet de Messias niet herkend. En juist dáárdoor, door hun afwijzing, kon het Evangelie tot de heidenen, de niet-Joden gaan! We mogen de Joden wel dankbaar zijn!
Maar dat de Joden hun Messias nú niet kunnen herkennen, dat is de schuld van de Kerk, die Jezus zorgvuldig hebben ‘ontjoodst’; en de eeuwen door zijn in de naam van Jezus miljoenen Joden vervolgd en gedood!

‘Dit zegt de Eeuwige: Israël is mijn zoon, mijn eerstgeboren zoon,’ moet Mozes tot de Farao zeggen.
Verschillende teksten uit de profeten die uitdrukkelijk slaan op Israël als Gods Zoon en als zijn uitverkoren Knecht, worden in het Nieuwe Testament betrokken op Jezus, de ‘Eniggeboren’ Zoon van God. Zowel Israël als Jezus zijn gesteld tot een ‘Licht voor de volken’. Net als Jezus heeft ook zijn volk de eeuwen door onschuldig geleden! Net als Jezus aan het Kruis schreeuwde het versmade en lijdende volk van God het uit: ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij mij / waarom hebt Gij òns verlaten?!’
Israël wordt Gods ‘eerstgeboren zoon’ genoemd; en Jezus is Gods ‘eniggeboren zoon’. Als je iemands enige zoon bent, ben je automatisch ook zijn eerstgeborene, dat kan niet anders! Zou het kunnen zijn, dat deze twee zonen, Israël en Jezus, met elkaar verweven zijn, dat het in wezen een en dezelfde is?! Jezus is Israël in eigen persoon. De eerstgeboren zoon is de eniggeboren zoon. En God zal Zich over zijn Zoon ontfermen! Volgens de profetie zal de Messias Zich Zelf aan zijn volk bekendmaken; dat kunnen we met een gerust hart aan Hem Zelf overlaten…

Het is intussen zeer Bijbels om God Vader te noemen. Maar vanzelfsprekend is het nóóit, dat wij kinderen van God genoemd worden! Het is een wonder! Volgens Johannes 1 mogen wie in Jezus geloven kinderen van God worden. Wat een voorrecht! Wij zijn dat niet van nature! Wij hoorden oorspronkelijk niet bij het volk van God! De Messias van Israël blijkt tevens de Redder van de wereld te zijn! Dat was Gods geniale plan, al sinds de zondeval. Geen mens had het kunnen verzinnen! God is de Vader van Israël, maar dankzij het verlossingswerk van zijn Zoon, zijn wij door Hem als kinderen aangenomen, ‘geadopteerd’. En daarmee wettige kinderen en erfgenamen.

God wil een Vader zijn, die ons niet geeft wat we maar wensen, maar wel wat goed voor ons is. Hij weet wat we nodig hebben. We doen er wijs aan ontzag voor Hem te hebben en Hem te gehoorzamen.

Wij staan in een traditie die zo’n twintig eeuwen lang beleden heeft: 'Ik geloof in God, de Vader'. Met deze belijdenis op hun tong en in hun hart hebben miljoenen gelovigen geleefd en gestreden. Ze zijn verguisd, vervolgd, onderdrukt, gediscrimineerd, uitgelachen en voor dwazen gescholden; en daarna opgenomen in het Vaderhuis met de vele woningen. Ondanks het lijden dat aan het volgen van Jezus is verbonden, geeft het ene geslacht het door aan het komende geslacht. Het houdt niet op. En nu zijn wij aan de beurt om het door te geven.